Świadczenie rodzicielskie przysługuje osobom, którym urodziło się dziecko, a które nie otrzymują zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego.
Uprawnionymi do tego świadczenia są:
- bezrobotni;
- niepracujący studenci;
- osoby wykonujące pracę na tzw. umowach cywilnoprawnych;
- osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą;
- opiekunowie faktyczni dziecka – w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
- rodziny zastępcze, nie dotyczy rodzin zastępczych zawodowych – w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
- osoby, która przysposobiły dziecko – w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;
Ojciec dziecka może ubiegać o świadczenie rodzicielskie tylko w przypadku:
- skrócenia okresu pobierania świadczenia rodzicielskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka,
- śmierci matki dziecka,
- porzucenia dziecka przez matkę.
Świadczenie rodzicielskie nie przysługuje, jeżeli:
- co najmniej jeden z rodziców dziecka otrzymuje zasiłek macierzyński lub uposażenie macierzyńskie;
- dziecko zostanie umieszczone w pieczy zastępczej;
- w przypadku nie sprawowania lub zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w tym w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem innej pracy zarobkowej, które uniemożliwiają sprawowanie tej opieki;
- na dziecko jest już ustalone prawo do świadczenia rodzicielskiego, dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna;
- jeżeli za granicą przysługuje świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia rodzicielskiego,
Świadczenie rodzicielskie jako świadczenie okresowe przysługuje przez okres:
- 52 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 65 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 67 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 69 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 71 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie,
Świadczenie to mogą otrzymać także rodzice dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2016 r., którzy nie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego lub uposażenia macierzyńskiego – w takim przypadku, świadczenie rodzicielskie przysługuje przez okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia upływu 52 tygodni od dnia porodu lub przysposobienia, bądź objęcia dziecka opieką (odpowiednio dłużej w przypadku wieloraczków lub przysposobienia, bądź też objęcia opieką więcej niż jednego dziecka).
